Chưa phạt được ai

TP - Tính đến nay, Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá được Quốc hội thông qua đã chính thức có hiệu lực được 2 tuần. Thế nhưng cảnh hồn nhiên rít thuốc giữa công sở, bệnh viện, trường học, bến tàu xe... vẫn tiếp tục diễn ra như chưa hề có luật.

Những hình ảnh không chỉ phản cảm mà còn vi phạm pháp luật ấy đang diễn ra nhan nhản khắp nơi. Rất tiếc, chưa có ai bị phạt theo luật định.

Còn nhớ trước đó Quyết định 1315/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ cũng đã quy định, từ ngày 1/1/2010, cấm hút thuốc lá tại một loạt địa điểm công cộng trên toàn quốc như: Lớp học, nhà trẻ, cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, vũ trường, bến xe, bến cảng, khu sản xuất và nơi làm việc trong nhà, nơi có nguy cơ cháy nổ cao, phương tiện giao thông công cộng...

Thế nhưng sau một năm rưỡi quy định trên có hiệu lực, cả nước chỉ phạt được... 10 người hút thuốc lá với tổng số tiền phạt là 1,5 triệu đồng. Trước đó nữa 5 năm, năm 2005, Nghị định 45/2005/NĐ-CP của Chính phủ cũng đã có quy định rõ mức xử phạt hút thuốc lá, thuốc lào ở nơi công cộng là cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 50.000 - 100.000 đồng.

Nêu lại những mốc trên để thấy, từ Quyết định, Nghị định cho tới hẳn một bộ Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá lần lượt được ban hành, song dường những quy định pháp luật đó vẫn chưa thể đi vào cuộc sống?

Các công dân - chủ thể chịu tác động của các quy định pháp luật trên - đang có tâm lý “coi thường” pháp luật hay Luật thiếu chế tài, không khả thi? Có lẽ là cả hai.

Tại Mỹ, người viết bài từng mục sở thị nhiều quy định ngắn gọn, cụ thể và rõ ràng của luật pháp được niêm yết công khai tại nơi công cộng để mọi người biết và thực hiện. Ví dụ khu vực dành cho nhân viên ở một quán ăn tại TP New York dán một tờ poster to ghi rõ các quy định về Luật lao động của bang này kèm theo số điện thoại và dòng chữ nổi bật “If you see it or experience it, call us.

We’re here” (Nếu bạn nhìn thấy hoặc có trải nghiệm về sự vi phạm, hãy gọi cho chúng tôi. Chúng tôi ở đây). Hay tại sân bay quốc tế Los Angeles, tại các cửa ra vào đều ghi rõ điều luật cấm hút thuốc lá nơi công cộng kèm mức tiền phạt và số điện thoại cần gọi.

Thậm chí, quy định còn ghi rõ không được đứng hút tại cửa ra vào trong phạm vi bán kính 20 feet (khoảng 6m), tôi để ý thấy khu vực 20 feet này được kẻ một vạch vàng đậm để những người hút thuốc dễ nhận biết. Nhiều bang tại Mỹ, mức phạt vi phạm hút thuốc lá lên tới 250 USD/lần.

Từ những kinh nghiệm trên thế giới, thiết nghĩ Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng, học hỏi dần dần tùy mức độ dân trí, điều kiện từng vùng. Ví như tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, tại các danh lam thắng cảnh nổi tiếng... rất cần phải có biện pháp để thực thi nghiêm túc Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá vừa ban hành.

Thực thi nghiêm túc Luật đã ban hành, không chỉ riêng Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, còn có ý nghĩa và tác dụng to lớn hơn: Thể hiện một xã hội văn minh, luôn tôn trọng mọi người xung quanh, thượng tôn pháp luật.

Việt Hùng