Bài viết dưới đây của Cố Thủ tướng Võ Văn
Kiệt từ tháng 9 – 2005, nay đã đúng 8 năm mà vẫn nguyên giá trị, bởi tham nhũng không
những “nằm nguyên” như dạo đó mà hiện nay còn nặng
nề, phức tạp hơn. Bài đã
đăng báo Nhân dân ngày 23-9-2005 và nhiều báo khác. Chúng tôi xin trân trọng giới
thiệu lại bài viết này ...
Trong hệ thống quản lý nhà nước, không nhất thiết có Ban chuyên trách phòng,
chống tham nhũng, lãng phí, cứ thực hiện theo thẩm quyền, trách nhiệm từng cấp
và các Bộ, ngành chức năng của Chính phủ như Thủ tướng, Bộ trưởng...
Thậm chí ở một cấp hay ngành nào, cấp ủy,
ban chấp hành đoàn thể hay cấp chính quyền làm ngơ để tham nhũng, lãng phí
nghiêm trọng, phổ biến, kéo dài, sẽ không ngần ngại nếu thấy cần thiết áp dụng
đến hình thức giải tán cả cấp bộ đảng, chính quyền đoàn thể ở đó…
Ðể thực hiện chức năng quyền lực của dân,… rất cần có
một tổ chức giám sát chuyên trách đối với cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng
phí đủ quyền lực và chức năng, đó là Quốc hội và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh,
thành phố…
* VÕ VĂN KIỆT
Chọn hình thức pháp lý cao nhất là một đạo
luật cho cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí là điều rất cần thiết. Nó
thể hiện ý chí của chế độ chính trị của chúng ta quyết tâm bài trừ loại tệ nạn
nhức nhối và nghiêm trọng này.
Tuy vậy, tôi không nghĩ Luật về phòng và
chống tham nhũng ra đời tự nó có hiệu lực như một phép mầu. Chúng ta đã từng có
Pháp lệnh về chống tham nhũng, có Ban chỉ đạo chống tham nhũng, Ðảng thì có
"Ban chỉ đạo trung ương 6-2"... nhưng diễn biến tình hình tham nhũng
trong cả nước xem ra chưa suy giảm, mà có phần còn nghiêm trọng hơn. Diễn biến
cuộc đấu tranh chống tham nhũng trong nhiều năm qua cũng như nhiều tuyên bố kêu
gọi từ cấp cao về chống tham nhũng, chống lãng phí chưa được như lòng dân mong
đợi đúng là có phần thiếu luật, nhưng cũng chưa phải đó là nguyên nhân chủ yếu.
Chắc không ai nghĩ rằng khi có luật thì nạn tham nhũng, quan liêu được đẩy lùi
ngay. Vấn đề chủ yếu là các biện pháp còn khập khiễng, chưa đồng bộ, không
triệt để, còn né tránh, nể nang và đáng ngại hơn, trong chừng mực nào đó, ở một
số nơi, có sự thỏa hiệp trong lãnh đạo, điều hành ở các cấp.
Trong hệ thống công quyền, cũng đã có quy định
về kỷ luật hành chính đủ nghiêm không khác mấy với kỷ luật trong Ðảng. Thế
nhưng, nhiều cấp có thẩm quyền đã không nghiêm chỉnh thực hiện và thường xuyên
kiểm điểm việc thực hiện những quy định nghiêm ngặt đó. Vấn đề có liên quan đến
cơ chế quản lý cán bộ, nếu không mạnh dạn đổi mới, nhất là trong hệ thống công
quyền, Ðảng không giao hẳn thẩm quyền cho tập thể và cá nhân đứng đầu có
quyền quyết định và chịu trách nhiệm theo pháp luật cho phép (trong phạm vi xử
lý hành chính)... hậu quả thế nào thì chúng ta đều biết.
Trong hệ thống quản lý nhà nước, không nhất
thiết có Ban chuyên trách phòng, chống tham nhũng, lãng phí, cứ thực hiện theo
thẩm quyền, trách nhiệm từng cấp và các Bộ, ngành chức năng của Chính phủ như
Thủ tướng, Bộ trưởng... Cùng với hệ thống công quyền, các tổ chức chính trị xã
hội trong hệ thống chính trị của chúng ta cũng phải xử lý nghiêm tương ứng theo
điều lệ của đoàn thể mình về trách nhiệm. Nhưng, trong thực tế, các quy định
này mang nặng tính hình thức, không trở thành điểm tựa cho việc xem xét, nhận
định về tư cách của thành viên đứng trong tổ chức chính trị xã hội đó, không
tạo ra được sức mạnh cho hệ thống chính trị.
Không đợi có luật, nếu mỗi hệ thống tổ chức, từ
Ðảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội xử lý thật nghiêm và kịp thời
theo thẩm quyền các vi phạm kỷ luật trong nội bộ tổ chức, cơ quan, đơn vị mình,
thì đã có tác dụng ngăn ngừa, hạn chế không nhỏ, không để tham nhũng, lãng phí
đến mức lan tràn và nghiêm trọng như hiện nay. Một lần nữa, vấn đề đặt ra là
nhìn nhận lại một cách nghiêm chỉnh trách nhiệm sử dụng hết thẩm quyền đã được
luật pháp, điều lệ Ðảng, điều lệ của các đoàn thể chính trị xã hội đã quy định
rõ được thực hiện như thế nào.
Ðiều đáng nhấn mạnh ở đây là, toàn bộ hệ
thống chính trị của chế độ chúng ta bao gồm từ Ðảng, các tổ chức chính trị - xã
hội cho đến Nhà nước, chưa bao giờ có số lượng thành viên đông đảo như hiện
nay. Ở cấp cơ sở xã, phường, nếu tính từ tuổi thành niên đến 60 tuổi, thì
có 80 - 90% số người tham gia các tổ chức thuộc hệ thống chính trị của chúng
ta. Trong các cơ quan và các ngành thuộc hệ thống nhà nước thì tỷ lệ đó là
100%. Nhưng, lại có một thực trạng là phần lớn các vụ tham nhũng lãng phí được
xử lý đều do dân chúng và báo chí phát hiện. Ðã như thế, sau khi vụ việc được
xử lý, gần như chưa có các tổ chức đảng, đoàn thể ngang cấp nào bị xử lý trách
nhiệm đủ nghiêm về kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính, kỷ luật của các đoàn thể.
Chính vì thế, chẳng những trách nhiệm các tổ chức này không được nâng cao mà còn bị hạ thấp dần đến mức coi như đứng
ngoài vụ việc, "né" đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí.
Tình trạng thiếu vắng trách nhiệm trước
các vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong mỗi ngành, mỗi cấp như vậy cần
phải được chấn chỉnh bằng cách thực hiện nghiêm túc chế độ trách nhiệm của
người đứng đầu và tập thể đứng đầu trong mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi cơ quan.
Rõ ràng là, không có một cá nhân đứng đầu,
tập thể đứng đầu nào không phải chịu trách nhiệm về những gì diễn ra trong cơ
quan, ngành, cấp của mình. Vì thế, không chỉ trị tội bằng hết những kẻ tham
nhũng, mà cùng với việc đó, phải nghiêm khắc xử lý rốt ráo trách nhiệm của
những người, những cấp ủy đảng và đoàn thể trong hệ thống chính trị có liên
quan. Trong lĩnh vực này, không nên e dè phải xử lý bao nhiêu, cũng không né
tránh mức độ xử lý nào, cứ đúng theo Ðiều lệ, kỷ luật hành chính và đúng luật
pháp. Thậm chí ở một cấp hay ngành nào, cấp ủy, ban chấp hành đoàn thể hay cấp
chính quyền làm ngơ để tham nhũng, lãng phí nghiêm trọng, phổ biến, kéo dài, sẽ
không ngần ngại nếu thấy cần thiết áp dụng đến hình thức giải tán cả cấp bộ
đảng, chính quyền đoàn thể ở đó.
Trong kháng chiến đã từng có huyện ủy bị
giải tán, trong hoạt động bí mật của Ðảng ở đô thị cũng có trường hợp giải tán
chi bộ. Hiện Ðảng ta là đảng cầm quyền, hoạt động công khai, nhưng chúng ta
chưa đủ kiên quyết, nghiêm khắc so với những điều kiện nghiệt ngã của thời kỳ
kháng chiến và hoạt động bí mật trong vòng vây trùng điệp của kẻ thù, nhưng để
bảo đảm tính chiến đấu của Ðảng, chúng ta đã kiên quyết làm như vậy. Áp dụng
biện pháp mạnh, rồi dựa vào dân, dựa vào quần chúng mà tổ chức lại. Làm như
thế, hệ thống chính trị của chúng ta ở mỗi cấp mỗi ngành chắc chắn không hề yếu
đi mà càng nâng cao thêm lòng tin, càng được nhân dân tín nhiệm. Gần đây nhất,
vụ việc ở Ðồ Sơn, Hải Phòng là minh chứng. Sau sóng gió, cấp ủy, tổ chức của
ngành ấy sẽ giành lại được lòng tin yêu của nhân dân để trưởng thành, vững
mạnh.
Ðặt vấn đề và thực hiện nghiêm trách nhiệm
của người đứng đầu, tập thể đứng đầu cũng là biện pháp khắc phục bệnh quan
liêu, thiếu sâu sát, thiếu kiểm tra đang là một tác phong phổ biến trong công
tác quản lý hiện nay. Làm được như thế, không những hạn chế được mức độ thiệt
hại do tham nhũng, lãng phí gây ra, mà còn làm tăng hiệu lực của luật pháp,
hiệu lực kỷ luật của Ðảng, hiệu lực kỷ luật của các đoàn thể. Theo tôi, đó là
mấu chốt quan trọng nhất để quyết định "trận sau cùng" trong cuộc đấu
tranh chống tham nhũng, lãng phí là thua hay thắng.
Cuối cùng tôi muốn góp một vài ý kiến
về việc tổ chức cuộc đấu tranh chống tham nhũng này như thế nào.
Theo dõi trên các phương tiện thông tin
đại chúng, tôi thấy đã đặt ra vấn đề có nên tổ chức một tổ chức riêng chuyên
trách công tác chống tham nhũng lãng phí ở các cấp không. Theo tôi, nếu không
thực hiện tới nơi tới chốn trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu và tập thể
đứng đầu thì tổ chức chuyên trách ấy nếu có, cũng chỉ có thể báo cáo trước Quốc
hội, đã phá được bao nhiêu vụ tham nhũng, lãng phí lớn chứ không thể nào xác
định nổi đã bài trừ, hạn chế tới đâu quốc nạn này. Không có bất cứ tổ chức nào
có thể làm thay cho cá nhân, tập thể đứng đầu và cấp trên về trách nhiệm lãnh
đạo và quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Trong khi đó, đã
có sẵn một tổ chức đúng với vai trò, chức năng này, đó là "Ban chỉ đạo
thực hiện Nghị quyết Trung ương 6-2" của Bộ Chính trị, do một Ủy viên Bộ
Chính trị, Thường trực Ban Bí thư trực tiếp điều hành, có các ban chức năng của
Ðảng và Bí thư các Ban cán sự Ðảng có chức năng bảo vệ pháp luật giúp sức. Nếu
"Ban chỉ đạo..." này tiến hành triệt để theo đúng kỷ luật Ðảng, đúng
luật pháp, không khoan nhượng né tránh, thì cơ cấu hiện có đã đủ thẩm quyền,
đúng chức năng kiểm tra và đề xuất, xử lý cán bộ, thực hiện tốt yêu cầu của
cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Ðể thực hiện chức năng quyền lực của dân,
cùng với "Ban chỉ đạo
thực hiện Nghị quyết Trung ương 6-2", lại rất cần có một tổ chức giám
sát chuyên trách đối với cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí đủ quyền lực
và chức năng, đó là Quốc hội và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố. Tổ chức
giám sát này chịu trách nhiệm giám sát quá trình giải quyết, xử lý các vụ việc
lớn mà dân chúng, báo chí và các tổ chức chính trị xã hội phát hiện. Giám sát
nhằm bảo đảm thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật (bảo đảm an toàn
cho cá nhân và tập thể tố giác) bảo đảm nguyên tắc mọi người bình đẳng trước
pháp luật, bất kể ở cương vị nào. Ðặc biệt là giám sát việc xem xét, xử lý
trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu, tập thể đứng đầu trong các vụ việc nổi
cộm đó.
Ðể thực hiện tốt nhiệm vụ đó, nên chăng
Quốc hội có một ủy ban hoặc bộ phận chuyên trách công tác giám sát như vậy? Cơ
quan giám sát chuyên trách này trước những vụ việc nghiêm trọng như vụ rút ruột
sắt thép trong xây dựng ở các chung cư cao tầng, vụ thầu và xây dựng công trình
Mỹ Ðình, vụ hối lộ liên quan đến Thứ trưởng Bộ Thương mại, vụ lừa đảo lớn ở
Khánh Hòa... có quyền yêu cầu cung cấp mọi thông tin liên quan đến quá trình
giải quyết, xử lý vụ việc và thực thi quyền hạn của mình theo luật định. Một ủy
ban chuyên trách như vậy có thể do Chủ tịch hay một Phó Chủ tịch Quốc hội đứng
đầu.
Nêu lên những ý kiến trên, tôi hoàn toàn
chia sẻ yêu cầu bức xúc của đại đa số cử tri mà Thường vụ Quốc hội đặc biệt
quan tâm. Vấn đề chỉ còn là Ðảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng của Trung
ương có dám làm triệt để đối với tham nhũng, lãng phí của công và kịp thời ngăn
chặn như những biện pháp đã nêu ở trên, "quyết tâm đánh thắng tham nhũng,
lãng phí".
Luật về phòng, chống tham nhũng là hình
thức thể hiện cao nhất quyết tâm đó, đồng thời nó cũng đề ra các biện pháp
thiết yếu để đương đầu và phải thắng thứ giặc hiểm ác ấy. Nhưng Luật, ban hành
luật kịp thời và hoàn chỉnh chưa đủ là một phương thuốc đặc hiệu. Nếu như chỉ
"nâng cấp" pháp lệnh lên thành luật mà đồng thời không có những biện
pháp tích cực nhất, không thiết lập kỷ luật, kỷ cương trong Ðảng, trong hệ thống
công quyền, thì cũng chỉ là đổi chiếc áo.
V.V.K
Tham khảo TL liện quan:
Một số phát biểu ấn tượng của Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng:
* "Tôi kiên quyết và quyết liệt chống
tham nhũng. Nếu tôi không chống được tham nhũng, tôi xin từ chức ngay."
(Lễ nhậm chức Thủ Tướng).
* "Tôi nhớ đồng chí Phạm
Văn Đồng - có lẽ làm thủ tướng lâu nhất - có lần
nói chưa xử lý kỷ luật một đồng chí nào. Hơn ba năm nay tôi làm thủ tướng cũng
chưa xử lý kỷ luật một đồng chí nào, chắc là cũng phải học theo đồng chí Phạm
Văn Đồng.". Vì nội dung câu nói này bị nhiều người hiểu nhầm, nên trong
phần trả lời chất vấn đại biểu tỉnh Tây Ninh Nguyễn Thị Bạch Mai tại Quốc hội vào
ngày 24 tháng 11 năm 2010, , ông Nguyễn Tấn
Dũng đã giải thích như sau: "Tôi trình bày chất vấn tại kỳ họp sáu là như
vậy, nhưng có lẽ diễn đạt chưa đầy đủ. Khi phát hiện sai phạm thì lãnh đạo phải
có kiểm tra. Không có kiểm tra không có quản lý. Mà khi phát hiện sai phạm thì
phải xử lý. Nhưng không thể xử lý theo ý muốn cá nhân được mà phải theo quy
định của pháp luật, của Đảng, có lý có tình và đúng bản chất sự việc.";
"Xin trình bày là không thể, với một vụ việc mà mới nghe một thông tin mà
Thủ tướng đã ra quyết định kỷ luật được. Luật không cho phép làm như
thế.".
* "Phát huy quyền làm chủ của nhân
dân, thực hành dân chủ rộng rãi, nhất là dân chủ trực tiếp, xây dựng xã hội
đồng thuận, cởi mở.".
* "Tăng trưởng kinh tế phải gắn chặt
với bảo vệ và cải thiện môi trường.".
* "Là người đứng đầu, tôi xin nhận
trách nhiệm về Vinashin!".
"Tôi nhận trách nhiệm chính trị với
tư cách người đứng đầu Chính phủ, chứ tôi cũng không ra quyết định nào
sai." Trả lời về trách nhiệm với vụ Vinashin.
* "Trung Quốc đã dùng vũ lực chiếm
Hoàng Sa từ năm 1974.".
* "Còn 3 ngày nữa là tôi tròn 51 năm theo
Đảng. Suốt thời gian qua tôi không đề nghị nhận chức này chức khác và cũng
không thoái thác trọng trách gì được giao. Tôi đã báo cáo với Bộ Chính trị, Ban
chấp hành trung ương và Bộ Chính trị, Ban chấp hành đã hiểu rõ ưu khuyết điểm,
tâm tư và cả thương tật của tôi. Đảng ta là Đảng cầm quyền, Đảng đã phân công
tôi tiếp tục làm Thủ tướng và Quốc hội đã bỏ phiếu tín nhiệm. Gần suốt cuộc đời
tôi theo Đảng, tôi không chạy, xin hay thoái thác bất cứ nhiệm vụ gì Đảng
giao".
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét