Bất hứa nhân gian kiến bạch
đầu. Cổ nhân từng thở dài rằng danh tướng lẫn mỹ nhân chớ để thiên hạ thấy đầu
bạc! Nhưng chừng như tạo hóa vẫn có những ngoại lệ bởi Võ Nguyên Giáp, đầu đã
bạc từ nửa thế kỷ trước, vị anh hùng đã thuộc về lịch sử, thuộc về nhân dân này
từng bộc bạch, tôi còn sống ngày nào thì cũng vì dân chừng ấy.
Thời gian sống của
vị danh tướng Võ Nguyên Giáp cũng là chất lượng sống, và hơn thế, thời gian ấy
đã trường tồn cùng đất nước, dân tộc.
Hồ Chủ tịch và
Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm một đơn vị bộ đội diễn tập năm 1957.
|
Khoảng cuối năm
1988, nhân báo Tiền Phong đăng bài thơ chữ Hán của Bác chống gậy lên non xem
trận địa... kèm tấm ảnh Hồ Chủ tịch trực tiếp lên trận địa trong chiến dịch
Biên giới 1950. Một số bạn đọc biên thư về hỏi trong tấm ảnh, ngoài Bác là
những ai? Ai còn ai mất?Chúng tôi nghĩ,
cách tốt nhất có lẽ là hỏi Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Nhưng nghĩ vậy thôi chứ
việc gặp Đại tướng không dễ. Nhưng rồi qua vài mối quan hệ và mấy ngày chờ đợi,
cuối cùng cũng nhận được hồi âm từ Văn phòng Đại tướng, Đại tướng đồng ý với
yêu cầu của chúng tôi.Chiều đó hơi rét
nhưng tạnh ráo, Đại tá Nguyễn Huyên, sĩ quan giúp việc cho Đại tướng đón nhóm
phóng viên gồm nhà thơ Nguyễn Hoàng Sơn, phóng viên ảnh Phạm Yên và tôi từ
cổng. Đây là lần đầu tiên, chúng tôi đến tư gia của Đại tướng.Cảnh trí khu vườn
rộng thênh, nhiều chỗ níu mắt níu chân chúng tôi vì tò mò. Lại nhiều thứ muốn
hỏi nữa khi bước vào căn phòng khách giản dị và hình như có khác với cung cách
bài trí hơi bị rườm rà sau này?Bên ấm trà mới pha
hôi hổi nóng, Đại tá Huyên chừng đoán trước vẻ mau miệng lẫn lắm mồm của đám
nhà báo nên dặn luôn rằng Đại tướng rất bận chỉ làm việc với các anh chừng 30
phút, liệu mà thu xếp bố trí câu hỏi. Vừa nói đến đó thì Đại tướng xuất hiện
bên cửa ngách căn phòng.Quen thấy vị Tổng
tư lệnh quân đội thường xuất hiện trong sắc phục nhà binh nay nom Đại tướng
thoải mái trong bộ đồ mặc nhà tôi thấy là lạ nhưng lại có ngay một cảm giác gần
gũi nhất là khi Đại tướng cười hồn hậu các cậu uống nước đi. Mà này, biết yêu
cầu của nhà báo ra sao mà gia hạn chỉ có 30 phút?Cặp mắt không dùng
kính của Đại tướng ánh lên những nét là lạ khi ông ngồi một lúc trước tấm
ảnh...
Tôi đâm lo lo vì
yêu cầu của chúng tôi có vẻ ngớ ngẩn? Làm sao Đại tướng thỏa mãn yêu cầu của
chúng tôi khi bộn bề nhiều việc như đại tá Huyên nói? Lại nữa một sự kiện trận
mạc đã lùi xa ngót 40 năm? Với cương vị Tổng Tư lệnh mặt trận làm sao Đại tướng
bao quát hết mọi thứ lại nhớ cho ra những thứ bé mọn kia? vv...Hình như Đại tướng
đang xúc động? Chất giọng trầm ấm nhưng hơi đanh, bàn tay phải đưa lên đưa
xuống lúc khoan thai lúc dứt khoát, chuyện với ba anh em chúng tôi mà như nói
trước hàng quân...Đại tướng nói đến
tầm quan trọng của chiến dịch Biên giới trên cục diện chiến trường thời điểm đó
ra sao? Nếu thất bại thì phần lớn quân số đạn dược tích cóp qua mấy năm kháng
chiến sẽ gây thảm họa đến như thế nào? Việc khai thông mở cửa của Việt Nam
kháng chiến với các nước XHCN thông qua ngả Trung Hoa quan trọng đến như thế
nào? Vv... và vv... Vậy nên quyết định mở chiến dịch Biên giới. Tất cả các tầm
cấp đã phải đắn đo tính toán kỹ càng đến như thế nào và đặc biệt trận này Bác
dặn Đại tướng, chỉ có thắng không được bại! Và Người đã bí mật trực tiếp lên quan
sát binh tình địch trước giờ nổ súng.Thật bất ngờ chất
giọng của Đại tướng trầm xuống khi ông đọc nguyên văn bài thơ của Bác bằng chữ
Hán Huề trượng đăng sơn quan trận địa/ Vạn trùng sơn ủng vạn trùng vân/ Nghĩa
quân tráng khí thôn ngưu đẩu/ Thề diệt sài lang xâm lược quân (Chống gậy lên
non xem trận địa/ Vạn trùng núi đỡ vạn trùng mây/ Quân ta khí mạnh nuốt Ngưu
Đẩu/ Thề diệt xâm lăng lũ sói cầy).Ống tay sơmi xắn
lên hai gấu, bàn tay với những ngón thon mảnh của Đại tướng lúc lia, lúc khoát
trên mặt bàn giữa mấy cuốn sổ và cốc trà để giúp thứ nhỡn lực dân sự chúng tôi
dễ hình dung ra tai họa nếu hai cánh quân hai binh đoàn của Lơ Sactông và Lơ
Pagiơ gặp nhau ra sao và ta đã vây đánh chia cắt vô hiệu hóa như thế nào? Chiến
dịch với những tổn thất không nhỏ nhưng ta đã thắng đã giành được ưu thế trong
tầm cấp chiến lược. Đại tướng còn gợi ý chúng tôi nên tham khảo thêm cuốn Ký sự
Cao Lạng của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng để biết thêm về chiến dịch lịch sử này!Tôi kín đáo ngó
đồng hồ thấy 30 phút vèo qua từ hồi nào may mà đại tá Huyên chưa thấy ra nhắc
nhở gì...
Khi cầm tấm ảnh
lên, bất đồ ông hỏi chúng tôi có biết tác giả là ai không? Giờ nghĩ lại còn
thấy ngớ ngẩn bởi mãi đến tận thời điểm ấy mà chúng tôi vẫn chưa biết lại còn
mang máng đâu như là Đinh Đăng Định nữa chứ? Vẫn cái cười hồn hậu, Đại tướng
cho chúng tôi biết tác giả tấm ảnh là Vũ Năng An.Trí nhớ của Đại
tướng thật đáng nể. Ngay vài chi tiết ông sơ khởi về tác giả tấm ảnh cũng đủ
bừng dậy một chân dung nếu như muốn viết về tác giả này. Vào Sài Gòn kiếm sống
từ rất trẻ. Cũng là tác giả bức ảnh đánh chiếm Phủ Khâm sai in trên sách giáo
khoa.Sau đó Vũ Năng An
vào quân đội và làm tại Văn phòng Bộ Tổng Tư lệnh và Cục Tuyên huấn Tổng cục
chính trị. Trong chiến dịch Biên giới năm 1950, Vũ Năng An được điều về làm
công tác nhiếp ảnh tại Bộ Chỉ huy chiến dịch.Bữa đó, chiều mùa
đông năm 1950, quãng gần Đèo Mã Phục, trời khá rét, Bác Hồ dùng ống nhòm khi đó
gọi là ống viễn kính để quan sát cứ điểm của địch. Tấm ảnh này có được có lẽ từ
Vũ Năng An đứng ở vị trí vách núi bên cạnh... Rồi Đại tướng chậm rãi chỉ cho
chúng tôi, chính xác tên từng nguời trong tấm ảnh lịch sử ấy... Đó là Thái
Dũng, Trung đoàn trưởng 308, Dũng Mã, Tiểu đoàn trưởng 36 phối thuộc và Thế
Dũng, chính ủy Trung đoàn 102.Tấm ảnh in trong bài
mà bạn đọc đang có trong tay là lần chúng tôi lên nhà riêng của Đại tướng đưa
bản thảo bài viết để Đại tướng coi lại. Rất tiếc bản thảo bài báo có những đoạn
bút phê và những chỗ sửa chữa của Đại tướng, tôi đã để thất lạc ở đâu không rõ!
Buổi duyệt phê đó cũng chả phải là chóng vánh. Đại tướng đọc rất kỹ chỉ ra
những chỗ chưa chính xác, những đoạn cần thêm cần bớt rất chu đáo tỷ mỷ.
Đại tướng Võ
Nguyên Giáp làm việc với 2 PV Hoàng Sơn, Xuân Ba, 1988. Ảnh: Phạm Yên
|
Tôi nhớ một lần
được người bạn đồng nghiệp, nhà báo Nguyễn Bảo Lâm xúc động kể lại chuyến tháp
tùng Đại tướng thời điểm Đại tướng về thăm lại ATK Định Hóa:“... Tôi có may mắn
được 3 lần được gặp mặt Vị tướng huyền thoại của dân tộc. Lần thứ nhất vào ngày
22/12/1994, kỷ niệm 50 năm ngày thành lập quân đội, tại địa danh lịch sử - Khu
rừng Trần Hưng Đạo – nơi thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân.
Lần thứ hai là một chuyến Đại tướng về Định Hóa; nhưng do thời tiết xấu nên ông
đã không vào được những địa danh nơi ông đã từng ở và làm việc. Vào tháng
8/1998 - lần thứ ba, tôi lại có vinh dự được ban biên tập cử đi phản ánh chuyến
thăm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về Thái Nguyên.Đặc biệt, có một
chi tiết mà tôi vẫn nhớ như in dù thời gian đã qua hơn 10 năm, đó là khi Đại
tướng vào tham quan nhà trưng bày ATK tại Tỉn Keo. Khi ấy tại chính giữa nhà
trưng bày có phóng to một bức ảnh về cuộc họp Bộ Chính trị quyết định mở chiến
dịch Điện Biên Phủ. Bức ảnh có 5 người: Bác Hồ, đồng chí Trường Chinh, đồng chí
Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và một cán bộ quân đội đứng ngoài cùng.Trầm ngâm giây lát
trước bức ảnh này, Đại tướng chợt nói: “Không đúng ! Bức ảnh này của thời điểm
khác”.Do tôi đứng rất gần
Đại tướng nên nghe rất rõ ông nói như vậy. Khi ấy, nhiều người cùng đi và các
cán bộ Bảo tàng của tỉnh đã hết sức ngỡ ngàng và xúm quanh Đại tướng đề nghị
ông nói rõ thêm.Đại tướng thong thả
cho biết, thời điểm ấy chỉ có 4 người có mặt tại cuộc họp lịch sử này. Đại
tướng kể lại “Cuộc họp ở Tỉn Keo” do Hồ Chủ tịch chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị.
Dự họp có các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp. Không phải
là 5 người. Trong cuộc họp lịch sử ấy, sau khi nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp
trình bày phương án tác chiến, đôi mắt Bác rất chăm chú, bàn tay Bác trên bàn
bỗng giơ lên và nắm lại. Người nói: “Địch tập trung quân cơ động để tạo nên sức
mạnh. Không sợ, ta buộc chúng phải phân tán binh lực thì sức mạnh đó không còn”.
Khi đó, bàn tay Bác mở ra mỗi ngón tay trỏ về một hướng. Đó chẳng đã là chỉ đạo
mang tính chiến lược tạo thế làm bật ra một Điện Biên Phủ đó sao? Sau khi luận
bàn, Bộ Chính trị đã xác định phương châm tác chiến của ta là tích cực, chủ
động, cơ động, linh hoạt. Hướng chính của chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954 là Tây
Bắc.Sau khi nói lại
những chi tiết ấy rồi trầm ngâm trong giây lát, Đại tướng nói rõ ràng để mọi
người cùng nghe Lịch sử chỉ xảy ra một lần. Nhưng viết sử thì có thể viết nhiều
lần và có nhiều người viết. Nhưng điều quan trọng là phải tôn trọng sự thật
lịch sử.Lời nhắn nhủ của
Đại tướng không chỉ với những người có mặt hôm ấy mà cũng là nhắc nhở các thế
hệ hôm nay và về sau phải tôn trọng sự thật lịch sử. Là nhà báo có mặt trong
chuyến đi ấy, tôi càng thấm thía lời dạy đầy ý nghĩa của ông với thế hệ hôm
nay”.
Một chiều nghiêng Ba Đình
Bản lĩnh Võ Nguyên Giáp,
ứng xử Võ Nguyên Giáp, đó là điều đã được thừa nhận và sẽ còn được nói tới mãi.
Lâu rồi tôi bỏ mất
một thói quen học được của một ông bạn viết đã cao niên là chia dọc các trang
của cuốn sổ công tác (ông kêu bằng cuốn sổ biên chép việc công) làm hai phần
không đều nhau.Cột nhỏ ông biên
chép những thứ chả dính dáng chi đến chuyện công tác, tỷ như ngày tháng, thời
tiết nhiệt độ mưa nắng, không khí của những buổi họp hành hội nghị (nếu có), cả
hình dong của diễn giả lẫn đặc điểm dễ nhận cũng như khó nhận của người mà mình
gặp.Còn cột lớn hơn để
biên chép những tài liệu để chế ra tin ra bài!Ông cho biết những
dòng trong cột nhỏ là quan trọng lắm đâu như nó quyết định chất lượng viết lách
sau này?Ông nói vậy thì tôi
biết vậy, chả biết vận dụng được sự tiện ích ấy vào những đâu, chứ lâu rồi cũng
quên bẵng đi thói quen ấy.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở lại thăm Điện Biên Phủ tháng
4/1994.
|
Nhưng bây giờ tỷ
mẩn giở lại những cuốn sổ hồi đang còn giữ thói quen ấy mới chợt giật mình về
lời khuyên của người đã quá cố. Trong một trang đã xuộm vàng, cột nhỏ nguệch
ngoạc những dòng tôi lia rất tháu: Chiều 7/5/1984, Hội trường Ba Đình. Lễ kỷ
niệm 30 chiến thắng Điện Biên Phủ. Hội trường chật ních nhưng có máy điều hòa
mát lạnh. Nhiệt độ bên ngoài 36 độ. Trong hành lang nhà báo Tây đến không hiểu
sao rất nhiều. Chưa từng thấy. 3 giờ 5 phút, ông Trường Chinh đọc diễn văn khai
mạc...Tỷ mẩn lẫn bồi bồi,
chiểu theo những dòng lia rất tháu non ba chục năm trước, tôi vừa dịch vừa nhớ
lại lúc nhìn trên Đoàn chủ tịch cuộc mít tinh, Tổng Bí thư Lê Duẩn ngồi giữa,
bên trái TBT có Thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông Phạm Hùng, hai vị nữa tôi quên tên
rồi đến ông Tố Hữu.Người ngồi cuối
cùng hàng trên là Vị Tổng chỉ huy Mặt trận Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên
Giáp.Một việc có thể nói
là đã bất ngờ diễn ra khi Chủ tịch HĐBT Phạm Văn Đồng đang đọc diễn văn. Ấy là
khi báo chí được phép vào hội trường hành nghề (Chao ôi, hàng chục nhà báo
ngoại quốc chứ không ít và cả ký giả ta nữa), họ đã ùa về phía cái góc ngoài
cùng bên tay trái Đoàn chủ tịch, nơi có Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang ngồi!Đại tướng Võ Nguyên
Giáp, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó chủ tịch HĐBT, khi ấy mới ngoại thất tuần. Đại
tướng trông rất phong độ, mắt nhìn thẳng nghiêm ngắn, chĩnh chiện trong bộ quân
phục màu cỏ úa, lon cầu vai Đại tướng lấp lánh trong quầng sáng bất ngờ bật lên
của những dàn đèn ghi hình.Âm thanh cùng bấm
một lúc của nhiều chiếc máy quay phim hiệu Convat cỡ phim 35mm thông dụng vang
sè sè khắp Hội trường Ba Đình.Mà cái đám ký giả
ngoại quốc này hành nghề đến là dai hơi. Ba, năm rồi mươi phút trôi qua chả
thấy họ chịu tắt đèn. Hai anh bảo vệ sơ mi trắng xuất hiện lịch sự lẫn khéo léo
hướng dẫn họ chuyển dịch sang phía giữa Hội trường mà họ chả chịu di chuyển
cho.Khi ấy với sự bấy
bớt của một anh lính mới được phân công theo dõi mảng thời sự chính trị, tôi
thầm trách những đồng nghiệp đang hành nghề một cách hăng hái lẫn táo tợn kia,
ống kính của họ phải hướng lâu hơn về khoảng giữa của Hội trường Ba Đình kia
mới phải? Để đến nỗi những người dự ở phía dưới, nếu bây giờ thử đôi hồi lại có
cảm giác, buổi chiều năm ấy Hội trường Ba Đình đang có một lúc nghiêng và lệch
đi? Nhưng biết làm sao được, đấy là việc của họ!Mẫn cán hay sự tham
lam của mấy ông làm báo nước ngoài chả biết nữa khi họ đang cật vấn một ông bạn
bên Thông tấn xã rằng chốc nữa cuộc mít tinh có giải lao không? Khi được trả
lời rằng không có giải lao thì họ có vẻ thất vọng ra mặt.Chầu rìa bên sự
trao đổi giữa ông bạn và mấy ông ký giả trong đó có một tay rất thạo tiếng Việt
nọ, tôi láng máng được biết rằng họ muốn phỏng vấn Đại tướng Võ Nguyên Giáp, có
ai biết và có cách nào để giúp họ được không? Khi được trả lời rằng cứ làm giấy
yêu cầu theo quy định gửi đến những cơ quan có trách nhiệm theo thông lệ thì họ
lắc đầu nhún vai vẻ như càng thất vọng hơn! Tò mò, ông bạn tôi hỏi phỏng vấn
điều chi vậy thì tay này thò ra một tờ giấy pơluya đánh máy dạng bản sao.Bây giờ chép ra đây
những dòng này là sau bữa đó về tra cái số công văn. Lần thêm trong Công báo,
tôi tìm được một văn bản.QĐ HĐBT số 58/
HĐBT. Ngày 11 tháng 4 năm 1984. Về việc thành lập Ủy ban Quốc gia Dân số và
Sinh đẻ có kế hoạch/ Hội đồng Bộ trưởng/ Căn cứ Luật tổ chức HĐBT ngày 4 tháng
7 năm 1981. Căn cứ.... Quyết định/ Điều 1. Thành lập Ủy ban Quốc gia dân số và
sinh đẻ có kế hoạch gồm có. 1. Đồng chí Võ Nguyên Giáp- Phó Chủ tịch Hội đồng
Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban...Ủy ban gồm 5 Phó
chủ tịch là các ông Đặng Hồi Xuân, Bộ trưởng Bộ Y tế; Đào Thiện Thi, Bộ trưởng
Bộ Lao động ... Ủy ban có nhiều thành viên, trong đó Đoàn Thanh niên có ông Vũ
Mão, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn.Ông bạn tôi coi
lướt rồi phấy tờ giấy cười, nói ngay đại ý, văn bản này thuộc loại hành chính
công khai không đóng dấu MAT thì cứ đăng thoải mái... Nhưng ông này cười, mặt
mày nhăn nhúm có vẻ đau khổ vì bạn tôi đã không hiểu ý ông.Rằng ông muốn trực
tiếp phỏng vấn Đại tướng để giải đáp sự băn khoăn, cận ngày kỷ niệm 30 năm
chiến thắng Điện Biên Phủ Đại tướng có cảm tưởng gì khi được giao một nhiệm vụ
mà rất nhiều người, trong đó có cá nhân ông thấy không tương xứng lẫn khó hiểu?Bây giờ vẫn in đậm
trong tôi những lời khúc chiết lẫn dõng dạc của ông bạn như một sứ thần ngoại
giao chiều hôm đó: Không có gì khó hiểu hết, sinh đẻ có kế hoạch là một nhiệm
vụ vô cùng quan trọng và cấp bách của chúng tôi.... Âm thanh rộn rã
Như có Bác Hô... kết thúc buổi mít tinh. Một tốp người quần áo dân tộc đã nhanh
chân hơn mấy ông nhà báo nước ngoài khi họ ào lên vây lấy Đại tướng Võ Nguyên
Giáp.Sau mới biết đó là
đoàn đại biểu Quân dân Điện Biên Phủ được mời về dự mít tinh. Đám ký giả nước
ngoài cũng ào lên theo. Micro tua tủa giơ ra làm gián đoạn câu chuyện chắc là
vui vẻ giữa Đại tướng và bà con vì thấy ai cũng cười. Đại tướng cười nhã nhặn
đại ý, đang có việc bận hẹn lúc khác rồi nhanh nhẹn rẽ đám đông đi xuống...
Những cái nhìn tiếc nuối ngoái theo.Dịp khác ấy là dịp
nào? Không biết Đại tướng hẹn với bà con hay đám ký giả? Và bây giờ đã gần 30
năm, không biết từng ngần ấy năm đã có một dịp khác ấy diễn ra không nhỉ?Mãi sau này, có dịp
ngồi với ông Vũ Mão, tôi hỏi ông có kỷ niệm gì với vị Chủ tịch UBDS&SĐCKH
mà ông là một thành viên của Ủy ban ấy? Gương mặt đầy đặn của vị quan chức từng
lãnh nhiều trọng trách ấy như hồng lên vì xúc động...Câu chuyện của ông
đưa tôi về những kỳ giao ban đều đặn của Ủy ban, lúc quý, lúc tháng. Nhưng với
tư cách Chủ tịch Ủy ban dân số và Sinh đẻ có kế hoạch, Đại tướng Võ Nguyên Giáp
tham dự rất đều...Đại tướng còn
thường xuyên dành thời gian làm việc với các Tiểu ban của Ủy ban rất tỉ mỉ chu
tất. Có một lần trong buổi giao ban, chất giọng Đại tướng như tha thiết lẫn bức
xúc về tỷ lệ (khi ấy trên 2%) sinh quá cao ở xứ mình. Tỷ lệ ấy đặt trong tổng
thể chiến lược kinh tế xã hội của đất nước với biết bao vấn đề nan giải. Cần
nhìn nhận tháo gỡ với các binh chủng hợp thành như gia đình, văn hóa giáo dục, y
tế...Ngồi trong phòng
họp, mình có cảm tưởng vị Đại tướng của chúng ta không chỉ khoát hoạt tung
hoành trong thời trận mạc mà ông đích thực là một Thống chế cầm quân trong lĩnh
vực quan trọng này, cao hơn thế là một nhà văn hóa lớn với những quyết định ý tưởng
rất nhân văn.Câu chuyện qua lại
cả về những băn khoăn của dân khi gắn tên Đại tướng với tên cơ quan có cụm từ
“nhạy cảm” Chính vì vậy mà ông Vũ Mão rất tâm đắc khi Đại tướng đưa ra một dự
báo, có thể tên gọi mai kia của Ủy ban sẽ khác, sẽ thâu tóm và chiến lược hơn?Điều Đại tướng tiên
liệu ấy sau này đã trở thành sự thật, Ủy ban Dân số và kế hoạch hóa gia đình đã
thay cho tên gọi đồng thời cũng là chức năng nhiệm vụ quan trọng của Ủy ban.
(Mà thái độ của Đại tướng đối với nhiệm vụ này cũng không như nhiều người
tưởng.Một lần, bà Đặng
Bích Hà - phu nhân đại tướng có kể cho nhà văn Sơn Tùng chuyện này: Bữa họp Hội
đồng Bộ trưởng quyết định trao việc mới cho Đại tướng là Chủ tịch Ủy ban Dân số
và Sinh đẻ có kế hoạch, người giúp việc của Đại tướng ý chừng bức xúc về nói
lại với phu nhân Đại tướng. Bà Hà cũng mang tâm trạng ấy.Chỉ có hai vợ chồng
với nhau, ông ung dung treo mũ áo rửa mặt rồi bình thản cười: Chuyện chi mà
nghiêm trọng thế? Thế tôi với bà ở đâu ra? Các con mình ở đâu ra? Sinh, dưỡng
là việc lớn... Việc chi mà lợi cho dân cũng phải hết sức làm!)... Rồi dịp cụ Mai
Kỷ, nguyên Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân số & KHHGĐ được Nhà nước tặng
thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất, tôi có nán lại với người con cả của một
gia đình danh giá nước Việt: một nhà mà có 3 anh em đều là quan to của chính
thể: sau cụ Mai Kỷ là ông Mai Liêm Trực – Thứ trưởng thường trực Bộ Bưu chính
Viễn thông, sau nữa là ông Mai Ái Trực- Bộ trưởng Bộ TN & MT.Cả 3 anh em trong
nhiệm kỳ của mình đều để lại những dấu ấn tốt đẹp với dân. Riêng cụ Mai Kỷ đã
góp công sức rất lớn để tháo gỡ vấn nạn của công tác KHHGĐ. Năm 1992, khi cụ
bất đắc dĩ phải đảm trách công tác này, tỷ lệ sinh nước mình là 2,5%. Khi cụ
rời chức thì tỷ lệ còn 1,7%.Tôi hỏi cụ trong
nhiệm kỳ của mình có thường xuyên tham khảo ý kiến của người tiền nhiệm trước
đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong công tác này không? Cụ cười hiền hậu, đại
ý, tham khảo những chuyên gia trong lĩnh vực này để thực hiện mục tiêu chiến
lược thì có nhiều nhưng với người đức độ tài năng như cụ Giáp thì không dám!
Trong Lễ mít tinh trọng thể kỷ niệm 30 năm chiến thắng
Điện Biên Phủ ấy (năm 1984), cánh báo chí quay phim ngoại quốc cứ tập trung ở
phía trước Đoàn Chủ tịch bên cánh Đại tướng Võ Nguyên Giáp ngồi. Để đến nỗi
những người dự ở phía dưới, nếu bây giờ thử đôi hồi lại có cảm giác, buổi
chiều năm ấy Hội trường Ba Đình đang có một lúc nghiêng và lệch đi.
|
Xuân Ba
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét