Trước
đây, tôi viết bài “Im lặng là vàng”, một người bạn phản hồi cho rằng đây là vấn
đề “chọn thái độ sống” của mỗi người. Đôi khi, thực tế cuộc sống khá phũ phàng
khiến người ta dễ đau lòng, nản chí, nhất là những lúc công việc không thuận
lợi, các mối quan hệ cá nhân với mọi người xung quanh có lúc không như ý, môi
trường sống thay đổi vv... khiến ta bị ảnh hưởng tâm lý, thái độ lựa chọn có
khi cũng dao động theo.
Vấn đề xã hội và con người thật rộng lớn và
phức tạp. Cải tạo môi trường sống là trách nhiệm của mỗi người, dĩ nhiên vai
trò kiến tạo của các nhà lãnh đạo và nhà nước là sống còn. Nhìn qua Thái Lan,
ngay từ khi còn chiến dịch tranh cử của Thủ tướng nữ đầu tiên của nước Thái, bà
Yingluck Shinawatra, tạm gác các chuyện xung quanh để lấy khẩu hiệu thu hút
người dân tham gia bỏ phiếu cho bà đại ý là nếu bạn cho rằng hành động vì quê
hương đất nước hay dân tộc, tổ quốc là cao xa, khó hiểu thì hãy hành động vì
chính cuộc sống của bản thân mình và tương lai của con cháu chúng ta !
Khi tổ quốc lâm nguy, “thất phu” hữu trách,
nước mất thì nhà tan! Liệu im lặng cúi đầu có được yên thân không? Ngày xưa tới
giờ, mỗi khi đất nước bị xâm lược hay nguy cơ loạn lạc, nội công – ngoại kích,
đều xuất hiện các nhân tài ra giúp nước ! Thật đáng thương cho số phận của
những dân tộc không biết tự quyết định số phận của mình ! Một ông Thủ tướng
Rwanda ở Châu Phi từng nói trên báo chí “ Đất nước chúng tôi có 5 triệu người
tỵ nạn và chạy loạn ra nước ngoài do xung đột sắc tộc giết chết cả triệu người,
còn 2 triệu người thì đang mòn mỏi chết vì các bệnh tật như HIV và nghèo đói
triền miên …”
Các quốc gia Châu Phi nghèo khổ luôn chịu ảnh
hưởng nặng nề của chiến tranh, chính sách thuộc địa, xung đột sắc tộc, tôn
giáo, và nhiều người phương Tây tốt bụng cũng không biết làm thế nào để cứu vãn
sự thế tại các quốc gia này! Chắc chắn một điều là khi ai cũng yên lặng cúi
đầu, kẻ ác và tội ác sẽ lên tiếng !!! Chúng ta thử hình dung, một xã hội ai
cũng vô cảm, không màng thế sự xung quanh … sẽ ra sao ngày sau ?
Václav Havel là tác giả của kết luận rằng
Liên Xô và Đông Âu tan rã không phải bởi vì lý do kinh tế, mà vì sự tha hóa
cùng cực của thứ đạo đức lấy dối trá làm "Kinh thánh"! Trong bài viết
“Sức mạnh của sống trong sự thật” tác giả phản ánh cái thế giới thiếu nhất hiện
nay không phải là dầu mỏ, không phải là nước sạch, cũng không phải là lương
thực mà là một ban lãnh đạo có đức hạnh. Bằng cách cam kết với sự thật – sự
thật khoa học, sự thật đạo đức và sự thật cá nhân – xã hội có thể vượt qua được
nhiều cuộc khủng hoảng về nghèo đói, bệnh tật, thiếu ăn và bất ổn mà chúng ta
đang đối mặt. Nhưng quyền lực lại căm ghét sự thật và tấn công nó một cách
không thương xót. Havel là một nhà lãnh đạo chủ chốt của phong trào cách mạng
dẫn tới nền tự do ở Đông Âu và sự cáo chung của Liên Xô. Những vở kịch, những
bài tiểu luận và thư từ của Havel đã mô tả cuộc đấu tranh về mặt đạo đức cho
một đời sống lương thiện dưới chế độ độc tài ở Đông Âu. Để sống trong sự thật,
ông đã phải hi sinh tất cả kể cả tù đầy như ông nói, trung thực với chính mình
và trung thực như một người anh hùng trước bạo quyền áp bức xã hội và đè bẹp
quyền tự do của hàng trăm triệu người.
Ngẫm suy, dĩ nhiên, điều này không khuyến
khích chúng ta hành động mù quáng hay bất chấp hiểm nguy đến bản thân … vì ta
còn phải thương ta nữa chứ !!! Do vậy, đường đời thật khó ! Ai cũng có một cuộc
đời để yêu thương và chọn thái độ sống cho riêng mình. Triết lý của Nguyễn Công
Trứ chắc vẫn còn chỗ đắc dụng : "Ai say, ai tỉnh, ai thua được. Ta mặc ta
mà ai mặc ai". Nhớ lời các cụ ta xưa để mà ngẫm về thời cuộc : "Mãn
chiêu tổn, khiêm thụ ích" - cái đầy gọi cái vơi, võng xuống thì được làm
cho đầy trở lại.
Cuộc sống đúng là bất phương trình chứ
không phải phương trình. Có người bảo cái nước mình nó thế nên các nghịch lý cứ
ngang nhiên tồn tại. Theo tôi hiểu, sự sống, trong bất cứ biểu hiện nào của nó,
cũng có nghịch lý, những nghịch lý ấy có những bản chất và hình thức khác nhau,
có nghịch lý tự nhiên và có nghịch lý nhân tạo, có nghịch lý tất yếu và có
nghịch lý ngẫu nhiên, có nghịch lý bùng phát và có nghịch lý tiềm ẩn, có nghịch
lý thực sự và có nghịch lý ngụy tạo, có nghịch lý đối kháng và có nghịch lý
không đối kháng, có nghịch lý phát triển và có nghịch lý kìm hãm, có nghịch lý
sinh thành và có nghịch lý hủy diệt vv... Trong các loại nghịch lý, thì có lẽ
loại nghịch lý nhân tạo chứa đựng nhiều nghịch lý đối kháng, kìm hãm và hủy
diệt nhất. Từng nghịch lý không nẩy sinh và biến hóa đơn độc, mà luôn luôn nằm
trong chuỗi nghịch lý, hoặc gọi là hệ thống nghịch lý, tương tác với các nghịch
lý khác và chịu sự chi phối của hệ thống nghịch lý. Trong từng trường hợp, cần
phát hiện, nhận diện, phân tích và xử lý đúng từng nghịch lý trong chuỗi nghịch
lý. Chân lý phổ quát là rất cụ thể, và lịch sử chỉ may đo, chứ không may sẵn.
Mấy năm qua, một số tờ báo giấy và báo điện
tử đăng tải về những thông tin liên quan đến các quyết định cụ thể, mạnh mẽ,
rất hợp lòng dân của ông Nguyễn Bá Thanh, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng luôn quan tâm
đến đời sống nhân dân, an sinh xã hội, quy hoạch quản lý đô thị, công khai
tuyển dụng người tài, và phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Đấy là thái độ sống
của một người lãnh đạo trong xã hội ta hiện nay. Ông tuyên bố và đang làm thực
sự, để Đà Nẵng trở thành “thành phố đáng sống, thành phố du lịch”, không phải
chỉ hô khẩu hiệu.
Nhưng cũng mới đây, các phương tiện truyền
thông lại đưa tin và không ít bình phẩm về chuyện Thanh tra Chính phủ bỗng nhiên
cho bung ra mấy chuyện lùm xùm về đất đai, dự án ở Đà Nẵng. Có những chuyện
tưởng như đã xác định 'ít tầm quan trọng' đã gác lại hoặc lướt qua rồi.
Thực tế cuộc sống, dạy cho tôi hiểu viết về
cá nhân một con người nên cẩn trọng, nhất là dưới chế độ ta, mà đặc biệt trong
tình hình hiện nay. Viết đúng, cho dù là ca ngợi, nhưng có khi hại người mình
khen đấy.
Theo kinh nghiệm của một vị lãnh đạo lão
thành có uy tín, công việc lãnh đạo chủ yếu là định hướng, phương pháp tư duy
và tổ chức hành động. Lãnh đạo giỏi cần tư chất thông minh, được đào tạo bài
bản, có thời gian dài tích lũy qua công tác nghiên cứu, chịu khó học hỏi trong
thực tế, biết lắng nghe các ý kiến đa chiều, sẵn sàng đối thoại vv…
Tôi không quen biết ông Bá Thanh nhưng có
lần nghe ông Võ Văn Kiệt (Sáu Dân) kể lại không biết vì nguyên nhân luân chuyển
cán bộ hay “rung chuyển cán bộ”, khi ông Bá Thanh còn đang làm Chủ tịch
thành phố, Trung uơng dự kiến điều ông Bá Thanh ra làm Phó ở một Ban của Trung
ương. Ông Thanh vào Sài Gòn tham vấn ông Sáu Dân được khuyên đại ý như sau:”Làm
quản lý không ai tránh khỏi khuyết điểm. Có năng lực, có ý chí thì cuơng quyết
ở lại Đà Nẵng đưa thành phố đi lên để chứng minh khẳng định vai trò, vị thế của
mình, còn ra Trung ương làm Phó ở cái Ban nào đó thì tốt nhất mang theo cái vợt
tennít để làm “bầu bạn” cho hết thời gian …”.
Con mắt tinh đời, biết nhìn người, và thái
độ sống: Đời thiếu thăng trầm ta dễ dàng an thân / Đời vắng khổ sầu khó mà biết
cảm thông / Đời không trải nghiệm sao có thể trưởng thành? Tôi nghiệm một điều
từ trong thực tế đời thường và quan trường của ông Bá Thanh rất đáng suy
ngẫm! Bá Thanh lần đầu được bầu vào thành ủy lúc mới khoảng 25 tuổi, nhận Quyết
định về làm chủ nhiệm Hợp tác xã mà ngày nhận bàn giao việc qui định đúng ngày
chủ nhật, nhưng Bá Thanh vẫn đạp xe đến nơi (miền núi) đúng ngày giờ. Trong
cuộc sống, Bá Thanh rất trân trọng đồng chí thường vụ thành ủy, trưởng ban dân
vận là người dân tộc, chính nhờ ông mà Bá Thanh vẫn còn được làm việc ở Đà
Nẵng. Bởi vì khi Đà Nẵng thuộc tỉnh Quảng Nam thì Bá Thanh làm Chủ tịch, nhưng
khi trực thuộc Trung ương, thì người ta xét lý lịch Bá Thanh học đại học nông
nghiệp Hà Nội, nếu tiếp tục làm Chủ tịch thành phố (công nghiệp-dịch vụ) là
không phù hợp với cái được đào tạo nông nghiệp? Với thái độ sống rõ ràng, sòng
phẳng, ông trưởng ban dân vận, người dân tộc phản ứng “Sao kỳ vậy, cũng Đà Nẵng
thuộc tỉnh thì Bá Thanh làm được. Nhưng trực thuộc Trung ương thì cũng Bá Thanh
mà làm không được?".
Cũng chính ông trưởng ban dân vận, đã giúp
đỡ Bá Thanh rất nhiều trong công việc thuyết phục giải tỏa nhà dân. Có Bà Mẹ
không chịu di dời, cũng chính ông đến tận nhà nói với bà: "Tôi bệnh ung
thư, sống không mấy ngày, trước khi chết tôi khuyên Má hãy chấp hành, Bá Thanh
làm đúng chớ không sai đâu". Bà mẹ cảm động làm theo và hơn tháng sau ông
ấy qua đời!.
Việc cưỡng chế một ông, hai thời kỳ khác mà
Bá Thanh làm cũng êm ru, được các con của cụ và dân đồng tình. Đó là lý do vì
sao Đà Nẵng giải tỏa nhanh và qui hoạch thành phố đuợc bài bản hơn các nơi khác.
(Khách quan đánh giá quy hoạch chống ngập vẫn còn khiếm khuyết). Chính thái độ
sống của Bá Thanh biết dựa vào dân và có nhiều người tốt trong nội bộ ủng hộ
nên đã thành công! Bá Thanh không những chỉ nuôi mẹ bị bệnh nhờ bác sĩ Nguyễn
Tài Thu khám và trị cho mẹ mình mà còn quan tâm chữa trị cho các vị lão thành
cách mạng, các bà mẹ khác như thế là có hiếu, có nghĩa và rất khôn ngoan.
Bá Thanh - Đà Nẵng có nhiều cái hay, báo
chí nói nhiều rồi và cả cái "chưa hay" mà người ta cũng lan truyền
nhưng không biết thực hư! Thời buổi nầy như vậy là chuyện thường, tốt xấu gì
cũng sống chung như dân Đồng bằng sông Cửu Long biết “sống chung với lũ” vậy.
Nhiều người dân, đặc biệt ở Đà Nẵng
vẫn rất kỳ vọng vào Bá Thanh là một trong những vị lãnh đạo hiếm của chế độ ta
hiện nay. Chính thái độ sống đã tạo ra con người Bá Thanh còn thành bại, tốt
xấu là do "Trời"! Nhưng nay Bá Thanh đã qua cái tuổi
"vàng", chỉ có hy vọng còn phút 89! Thế mới biết nói và làm như ông
Bí thư Đà Nẵng khó lắm thay! Mấy người bạn thân của tôi đang sống ở Hà Nội, thủ
đô trái tim và trung tâm nọ kia của cả nước, chỉ mong ông Bí thư (hay ông Chủ
tịch thành phố ) có được những lời nói và hành động như ông Bá Thanh Bí thư Đà
Nẵng thôi!
Chỉ có điều, qua những diễn tiến và thăng
trầm thời cuộc, nhất là sau Hội nghị Trung ương 7 mới rồi, Bá Thanh có nhớ
lời ông sáu Dân gợi mở từ dạo đó không? – “ … còn ra Trung ương làm Phó ở
cái Ban nào đó thì tốt nhất mang theo cái vợt tennít để làm “bầu bạn” cho hết
thời gian … - Bây giờ, dù Đà Nẵng có muốn ông tiếp tục ‘vì thành phố bên sông
Hàn’, hoặc ông muốn tiếp tục ‘vì Đà Nẵng thân yêu’, thì cũng đã quá muộn và
không còn cơ hội nữa!
Tô Văn Trường
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét