Soi nhiều cửa hiệu cầm đồ ở
Hà Nội, chúng tôi tận thấy một cơn lốc cắm bằng đại học, thẻ sinh viên và nhiều
loại giấy tờ bằng cấp khác. Thời buổi kinh tế khó khăn, người ta phải đành lòng
mang đi cắm những món đồ không ai ngờ tới. Đằng sau những món đồ đó là cả những
thân phận và cảnh ngộ...
Khi thẻ sinh viên có giá hơn bằng đại học
Thời gian gần đây,
ngoài khách hàng “truyền thống”, các hiệu cầm đồ có những “khách lạ”: công
chức, cử nhân mới ra trường, cán bộ về hưu...
|
Anh tưởng tấm bằng của anh bằng vàng
hay sao mà đòi rút thêm tiền. Nếu đúng hẹn anh không đến rút bằng trả cả gốc
cả lãi tôi ném bằng đại học vào sọt rác ngay, tôi không dọa đâu, đã vứt nhiều
bằng cử nhân vào sọt rác rồi nhé
Một thanh
niên ở hiệu cầm đồ nói
Nắng
như đổ lửa, nhưng hiệu cầm đồ gần Đại học Mỏ - Địa chất và Học viện Tài chính ở
đường Cổ Nhuế vẫn kẻ ra người vào. Tôi bước lại cửa hiệu trưng tấm bảng: “Cầm
đồ: thẻ sinh viên, chứng minh thư; bằng tốt nghiệp” với vẻ mặt thiểu não của kẻ
túng tiền. Người đàn ông to béo, cổ đeo dây chuyền răng hổ, hất hàm hỏi: “Nhìn
chú, anh biết rồi, có thẻ sinh viên hay bằng đại học?”. Tôi bảo: “Bằng đại
học”, “Trường nào?”, “Học viện Tài chính - Kế toán”, “Chú quê ở đâu?”, “Nghệ
An”.
Nghe nói vậy, người
đàn ông lắc đầu: “Quê ở xa thế, anh không cầm được, anh chỉ nhận bằng quê ở
Thanh Hóa đổ ra”. Tôi nài nỉ: “Anh cố giúp em, đang túng quá”; “Thằng nào đến
đây chả bảo đang túng, nhưng anh nói thật, nhiều chú đến cắm bằng đại học rồi
bỏ luôn, không quay lại lấy, quê các chú tận miền Trung xa xôi làm sao bọn anh
vào mà đòi được, thông cảm nhé”.
Ông chủ cầm đồ đưa
ra một nắm bằng đại học. Bằng Đại học Mỏ - Địa chất; bằng Học viện Tài chính -
Kế toán; bằng của Đại học Tài nguyên - Môi trường... Những cử nhân vừa ra
trường, bằng vẫn còn thơm mùi giấy mực, có lẽ một số chưa kịp đưa về để báo
công với phụ huynh đã phải vào hiệu cầm đồ.
“Dạo này, cầm bằng
tốt nghiệp nhiều lắm, đa số đều bảo cần tiền để xin việc, chạy việc. Thất
nghiệp nhiều như quân Nguyên nên có nhiều chú cầm bằng không quay lại lấy, bọn
anh cũng chết dở. Mà chắc cũng túng quẫn quá các cậu cử mới đi không hẹn ngày
trở lại, bốn năm ăn học tốn bao tiền của công sức mới có tấm bằng chứ phải ít
đâu”, ông chủ cầm đồ ném tập bằng cử nhân xuống bàn, nói tiếp: “Cắm thẻ sinh
viên còn có giá hơn cắm bằng đại học. Bằng đại học địa chỉ ngoại tỉnh anh ngán
lắm, cùng lắm cũng chỉ được 3-4 triệu đồng thôi, nhưng thẻ sinh viên những
trường quanh đây anh cho tối đa 5 triệu đồng”.
Theo lời ông chủ,
thẻ sinh viên có giá hơn bằng đại học vì tấm thẻ này rất quan trọng. Không có
nó, sinh viên không thể đi thi hoặc xin bất cứ giấy tờ nào của trường. Nếu quá
hạn mà sinh viên chưa đến lấy, cửa hàng cầm đồ sẽ theo tên trên lớp mà “tróc
nã” hoặc báo cho ban giám hiệu.
Sinh viên chẳng thể
vì trót vay mấy triệu đồng mà bỏ cả sự nghiệp học hành. Nói chung là cửa hiệu
cầm đồ luôn “nắm đằng chuôi”. Sinh viên có thể “bùng” nếu đặt máy tính, điện
thoại, nhưng nếu đã đặt thẻ chỉ còn nước “xoay” cho đủ tiền.
Tôi đến một cửa
hiệu cầm đồ khác, mở giọng năn nỉ trình bày muốn cắm bằng đại học. Thanh niên
trực ở cửa hiệu lại hỏi: “Bằng quê ở đâu?”. Khi biết bằng khách quê tận Nghệ
An, thanh niên này lắc đầu: “Nhận quá nhiều bằng đại học rồi, bán không ai mua,
con nợ ở tỉnh xa không biết đường nào mà lần”.
Tuy nhiên, khi tôi
nài nỉ, thanh niên bấm điện thoại gọi cho ông chủ, rồi hỏi tôi: “Bằng anh tốt
nghiệp loại gì, năm nào, có bảng điểm không?”.
Nếu tốt nghiệp loại
khá giỏi, bảng điểm đẹp, mức độ tin cậy cao hơn vì chứng tỏ chủ nhân của nó
không “bựa”, sẽ chẳng dại gì ném những năm tháng miệt mài đèn sách chỉ vì dăm
triệu đồng.
Lãi suất của cắm
bằng đại học và thẻ sinh viên và nhiều loại giấy tờ khác dao động từ 8 -10
nghìn đồng/ngày. Mức lãi suất cắt cổ nhưng vì túng quẫn khổ chủ của những thẻ
lẫn bằng đều cắn răng chấp nhận thậm chí phải hạ mình nài nỉ để được cắm.
Một cậu cử bước vào
cửa hàng cầm đồ rút ra cái giấy hẹn, xin được gia hạn và vay thêm ít tiền. “Anh
tưởng tấm bằng của anh bằng vàng hay sao mà đòi rút thêm tiền. Nếu đúng hẹn anh
không đến rút bằng trả cả gốc cả lãi tôi ném bằng đại học vào sọt rác ngay, tôi
không dọa đâu, đã vứt nhiều bằng cử nhân vào sọt rác rồi nhé”. Nguyễn Quang
Dũng - tên của cậu cử ghi trong bằng tốt nghiệp Đại học Mỏ-Địa chất loại khá -
cúi đầu nghe kẻ chỉ bằng tuổi em mắng mình xơi xơi.
Dũng cho biết, ra
trường cậu nộp hồ sơ khắp nơi xin việc nhưng thời buổi kinh tế khó khăn, doanh
nghiệp cắt giảm nhân sự hoặc phá sản hàng loạt, nên mãi không xin được việc. Ra
trường rồi chẳng lẽ lại tiếp tục ngửa tay xin tiền bố mẹ, nhưng vẫn phải sống
để tiếp tục “hành lộ nan” xin việc.
Túng quẫn, Dũng
đành cắm bằng đại học lấy 4 triệu, nay 4 triệu đã tiêu cái vèo, mà việc làm vẫn
mờ mịt. Cậu cử này xin nhìn lại cái bằng cho “đỡ nhớ” và nhờ tôi dùng điện
thoại chụp lại, gửi vào mail cho Dũng, Dũng sẽ in ra đưa về quê để bố mẹ mừng
rồi còn khoe với họ hàng làng xã.
“Cơn lốc” cắm bằng
đại học và những giấy tờ khác đã nổi lên trong thời buổi kinh tế khó khăn, thất
nghiệp hàng loạt này. Thậm chí, hình thành cả một “thị trường ngầm” về cầm cố
đủ loại giấy tờ với luật chơi và giá cả được mặc định. Trên mạng, những lời rao
như thế này không hiếm: “Cầm đồ uy tín, lãi suất thấp; Cầm thẻ sinh viên, chứng
minh thư nhân dân, bằng cấp các loại”.
Theo địa chỉ ghi
trong quảng cáo, tôi đến cửa hàng cầm đồ trên đường Kim Mã. Ở đây, cơ man những
thẻ sinh viên, chứng minh thư, bằng tốt nghiệp, sổ đỏ được chủ xếp thành xấp.
Ông chủ phá lên cười: “Giấy tờ nào có giá trị đối với người cắm thì nhận tất”.
Theo tinh thần
“giấy tờ nào có giá trị với người cắm thì nhận” , tôi nhìn thấy cả bộ giấy tờ
gồm một sổ hộ khẩu Hà Nội, giấy đăng ký kết hôn, hai giấy khai sinh.
Những loại giấy cầm
cố đã tự nói lên hoàn cảnh khốn khó của chủ nhân. Bộ giấy tờ gồm hộ khẩu, giấy
đăng ký kết hôn, giấy khai sinh của đôi vợ chồng công nhân một nhà máy may mặc
bên Long Biên. Thời kinh tế khó khăn, chồng bị thất nghiệp về làm xe ôm, vợ một
mình với đồng lương còm không cõng nổi 4 miệng ăn.
Lại thêm bố ở quê
bị xuất huyết não phải đưa lên Hà Nội cấp cứu, nhà chẳng có gì đáng giá ngoài
chiếc xe máy nhưng không thể cắm được vì chồng phải đi xe ôm, vợ túng quá cầm
bộ giấy tờ này ra hiệu cầm đồ gần nhà. Vay được 5 triệu đồng, lãi suất 10
nghìn/ngày, hẹn 10 ngày phải rút.
Ông chủ bảo: “Hoàn
cảnh họ khó thật, nhưng kiểu gì đôi vợ chồng này cũng phải rút giấy tờ trả cả
gốc lẫn lãi, vì nếu bỏ hộ khẩu, giấy đăng ký kết hôn, giấy khai sinh thì thành
người “lậu” ở Thủ đô à?
Chủ cầm đồ nhận
những loại này thực ra là một hình thức cho vay nặng lãi. Biết vậy, nhưng người
ta vẫn cầm lòng mà cầm đồ vì đó là cách vay tiền nhanh và tiện lợi nhất, cho dù
lãi suất cũng cắt cổ nhất.
Phùng Nguyên - Thùy Dung
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét