NÚI HỒNG LĨNH NHÌN TỪ XÃ CỔ ĐẠM.

Ngôi trường thời chiến tranh chống Mỹ

Xã Cổ Đạm là một xã ven biển thuộc huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Phía bắc giáp 2 xã Xuân Mỹ, Xuân Thành, phía đông là biển, phía nam giáp xã Xuân Liên , phía tây giáp xã Xuân Viên và núi Hồng Lĩnh.

Dãy núi Hồng lĩnh vòng cung chạy dài từ Kim Sơn (Rú Gâm) đến Lài Sơn (Chọ Lài) là một màn trướng chắn gió Nam Lào. Trong địa chí Nghi Xuân ông Hoàng giáp- Bùi dương lịch (1757 – 1828) đã coi Hồng Lĩnh là một trong tám cảnh đẹp của Nghi Xuân.

“Hồng sơn liệt chướng” .Nguyễn Khắc Minh người Xuân Hội đã viết:

“Dãy Hồng lĩnh nguy nga hùng vĩ

Bức màn xanh giăng thẳng phía trời Nam”

                                         

Từ ruộng Đồng Chòa  chân núi chọ Lài -Nhìn sang Rú Gâm

Núi Hồng Lĩnh là nguồn cung cấp lâm ,đặc sản vô tận cho cuộc sống,con người Nghi Xuân -Can Lộc nói chung và bà con người Cổ Đạm nói riêng như: gỗ, tre, nứa, soong mây, tranh, củi .Là đồng cỏ bất tận cung cấp thức ăn cho trâu bò,gia súc . Trên núi có nhiều loại thú rừng sinh sống như: Khỉ, Lợn lòi, Mang, Hoẵng, Chồn, Cáo, Sóc đồi, Nhím, Trút, Trăn, Rắn v.v… ngoài ra còn có các loại : Gà rừng, Khướu, Vẹt, Sáo … trước kia có cả thú dữ như: Hổ, Báo. Đây là nơi khởi đầu nguồn nước cấp cho hệ thống ruộng đồng  và  sinh hoạt của các địa bàn dân cư .

Cuộc sống của nhân dân trong xã nói chung một phần nhờ vào tài nguyên trên dãy núi Hồng Lĩnh,từ Đầu voi, Mồng Gà vào tận Rú Nậy  ,khe Chùa ,khe Con ,Eo Yên Ngựa v.v…Những khi giáp hạt ngày ba tháng tám người dân lại đưa nhau lên  núi Hồng Lĩnh để kiểm tiền sinh nhai bằng các hình thức khác nhau như: Đốt than, chặt củi, bất tranh, lấy lá muồng, chạc rạo, lá chuối, hái lượm cây thuốc về gánh xuống Chợ Hoa Lâm, Cương gián, đưa lên tận chợ Đình, chợ Vinh, Hội Thống vào cả chợ huyện (Can Lộc) v.v… Để bán lấy tiền đong gạo mua khoai.Quả thật là:

“ Rừng vàng, biển bạc bao la.

Núi Hồng đã giúp dân ta bớt nghèo”.