Nếu tâm hồn không nhân từ, trí tuệ không có ánh sáng của lương tri…

Tác giả: Theo FB Chau Doan (Nhà văn) 

KD: Một bài viết đầy sự chiêm nghiệm, trải nghiệm về tâm hồn, trí tuệ con người. Quả là nếu tâm hồn không nhân từ, trí tuệ không có ánh sáng của lương tri, một chính khách sẽ không tài nào trở nên hấp dẫn con người, lay động và thức tỉnh con người đi theo họ. 

Thời trẻ, có một câu nói mình rất thích và lấy đó làm lẽ sống thẳng ngay của mình: Có thể đánh lừa được một người, một tập thể, thậm chí một cộng đồng, nhưng không thể đánh lừa được cuộc đời 

Cuộc đời ở đây là: Thời gian+ nhân tâm con người. 

Mình thích nhất bức ảnh này, nụ cười này của Obama- một nụ cười tỏa sáng nhân tâm 

———— 

Phong thái, nụ cười, nét mặt đừng tưởng có thể học được. Nếu tâm đang trĩu nặng, nụ cười sẽ gượng gạo như đang mếu, còn tệ hơn là không cười. Nếu những điều ấy có thể học, có thể tập luyện mà thành thì những nguyên thủ quốc gia đồng thời còn phải là những diễn viên đại tài. 

Tâm hồn không nhân từ, trí tuệ không có ánh sáng của lương tri, không tin tưởng thực sự vào giá trị đẹp đẽ của con người thì không tài năng kịch nghệ nào có thể tạo ra vẻ ngoài hấp dẫn, toả sáng thuyết phục như Obama. 

Có thể ai đấy còn nghi ngờ mà tưởng rằng những vẻ đẹp ấy chỉ là hình thức, tôi thì tin vẻ đẹp ấy có gốc rễ từ bên trong mà không dễ gì có được. Nhiều người Mỹ sống có lý tưởng thực, liêm chính thực mà không phải là một sự giả vờ để lấy lòng công chúng. 

Chẳng thế mà quan chức Mỹ đâu có giàu. Các bạn chắc còn nhớ việc Obama định lấy tiền bán sách để giúp ông phó tổng thống, khi ông này định bán nhà để lo tiền chữa bệnh cho con. Hệ thống kiểm toán của Mỹ chặt chẽ. Thu nhập từng đồng đều có nguồn gốc rõ ràng. Chẳng thế mà công dân Mỹ một năm có mấy ngày đau đầu bận rộn với đủ giấy tờ chỉ tiêu để khai thuế. Tài sản của tổng thống Mỹ chẳng là gì so với những ông chủ nước Mỹ. 

Tôi có những trải nghiệm cá nhân để thấy người Mỹ được giáo dục về sự liêm chính tốt thế nào. Khi internet mới có ở Việt Nam, vợ cũ tôi là người Mỹ, giám đốc đầu tiên của IIE ở Việt Nam có tài khoản internet của cơ quan nhưng nhất định phải dùng đường internet riêng của gia đình khi về nhà. Hồi đấy dùng internet dial up. Tôi lúc đầu hơi ngạc nhiên bởi đấy chỉ là mấy đồng lẻ, sao mất công quá thế. 

Tôi bán ảnh cho khách hàng, muốn họ gửi tiền trực tiếp cho con gái bên Mỹ để đỡ được tiền thuế vì đằng nào nếu nhận ở VN thì tôi cũng vẫn phải gửi sang. Nhưng công chúa của tôi bảo như thế là trốn thuế, không đồng ý làm vậy. Ông bố tội nghiệp này đành âm thầm xấu hổ mà học bài học từ con gái mình. Nếu nhận thức tốt hơn, đáng nhẽ chính ông bố mới là người đưa ra bài học ấy cho con. Nhưng biết làm sao? 

Nhưng ở Việt Nam thì khác. Khi một nhân viên ra mua đồ văn phòng phẩm, có thể người bán hàng sẽ hỏi ghi thêm bao nhiêu vào phiếu thu. Tắc xi cũng vậy. Tôi đã bao lần được hỏi là ghi bao nhiêu, trong khi metter có số rõ ràng. 

Đừng tưởng những điều ấy là nhỏ mà không quan trọng. Đấy có thể chỉ là những hạt bụi nho nhỏ, nhưng nhiều hạt bụi sẽ làm cái lăng kính tâm hồn của con người mờ đi. Và khi cám dỗ lớn xuất hiện, con người dễ tặc lưỡi thỏa hiệp với bao lý lẽ biện minh cho sự khuất tất của mình. Một cái tặc lưỡi lúc ấy có thể được mấy mét vuông đất, thậm chí một căn nhà, thậm chí nhiều căn nhà đối với quan chức. 

Quyền lực, địa vị có thể đoạt được nhưng sự thanh sạch của tâm hồn cần được nuôi dưỡng chăm sóc từ nhỏ. Nụ cười đẹp cùng với thần thái đẹp là hoa quý. Loài hoa ấy không thể lớn lên từ dối trá và giả tạo. 

Tôi nghĩ quan chức Việt Nam cần giao tiếp nhiều với dân chúng. Các ông cần phải có những phát ngôn đi vào lòng người để chinh phục nhân dân. Đừng tưởng phát ngôn chỉ là câu chữ. Nếu không có trí tuệ, trăn trở thực sự thì phát ngôn sẽ dở hơi, thậm chí ngu muội và đần độn như nhiều trường hợp đã xảy ra. 

Cuộc đời sòng phẳng, công bằng. Người thế nào, phát ngôn thế nấy, không một sự giả dối nào có thể được bọc kín lâu ngày mà không lộ. Các ông có thể phạm sai lầm nhưng hãy chân thành, dũng cảm nhận lỗi và sửa chữa. Thay vì những phát ngôn áp đặt, mệnh lệnh, chụp mũ và dối trá thì các ông hãy trăn trở thực sự cho đất nước đi và cho dân chúng thấy điều ấy bằng những phát ngôn của mình. Dân chúng sẽ yêu quý các ông. 

Quãng thời gian sau chiến tranh vừa qua đã có thể khiến một đất nước khác nhiều lắm nếu tâm, trí của lãnh đạo sáng rõ. Cuộc đời mấy chục năm, sao không ghi tên mình vào lòng dân chúng? 

Các ông có thấy chạnh lòng khi thấy người dân yêu quý Obama không? Tại sao các ông không chinh phục được chính nhân dân của mình?