Không phải ai mà thể chế chính trị nào

Thiện Tùng 

Một câu hỏi chưa có lời giải đáp cặn kẽ: Vì sao dưới thể chế chính trị Độc tài độc đảng, như trường hợp ở Việt Nam hiện nay chẳng hạn, mỗi kỳ đại hội chọn nhân sự phức tạp, mất quá nhiều thời gian ?. Trong khi chờ đợi những người cao kiến lý giải, Tùng tôi xin có đôi điều cảm nghĩ về việc nầy.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương lần thứ 12 ngày 05-10-2015, tại Thủ đô Hà Nội. Courtesy Vietq.vn

Dưới thể chế chính trị Dân chủ Đa đảng: Việc chọn người đơn giản, theo định kỳ 4 hoặc 5 năm bầu cử một lần, mỗi đảng tự chọn 1 người ra ứng thí (thi đấu) với những đảng bạn, mỗi kỳ cũng chỉ có vài ba đảng ứng thí . Đảng nào thắng cử chấp chính, những đảng thất cử, theo phiếu tín nhiệm, ấn định số người tham chính. Người ta đua tranh với nhau thi thố tài năng để phục vụ lợi ích toàn xã hội (toàn bộ) chủ yếu họ cầu danh chớ không phải cầu lợi, họ biết xấu hổ từ nhiệm khi không làm tròn chức trách hay phạm phải sai lầm. 

Dưới thể chế chính trị Độc tài Độc đảng: Đã là độc đảng thì độc diễn – không cần đua đã thắng ?. Vậy là việc bầu cử dưới thể chế chính trị Độc tài Độc đảng chỉ diễn ra trong nội bộ đảng, cốt để phục vụ lợi ích cho Đảng; cho cá nhân, cho gia tộc, cho băng nhóm...(cục bộ). Họ cầu cả danh lẫn lợi. Danh lợi quá lớn, họ không nở và không hề từ nhiệm. Bao giờ họ cũng đặt lợi ích Đảng trên lợi ích dân tộc, đặt lợi ích cá nhân hay băng nhóm trên lợi ích Đảng. Khi chủ thuyết bị khủng hoảng, họ lao vào tranh giành quyền lợi theo kiểu chụp giựt chẳng cần biết thế nào là liêm sỉ, sát phạt nhau không chút nao lòng. Số lượng người trong một đảng, không chỉ năm ba mà hàng trăm, thậm chí hàng triệu người, họ tranh nhau trong giới hạn những chiếc ghế cần thiết. Chia thế nào đây, không khéo móc họng nhau ?!- Vấn nạn phức tạp nầy Đảng csVN đang gặp phải. Chuyện nội bộ rối như canh hẹ, Đảng còn thời giờ đâu mà lo việc nước, chuyện dân ?! . Thôi rồi “Lượm ơi!”. 

Để không bị “chệch hướng”, Đảng csVN áp dụng nguyên tắc gần như bất di bất dịch “kế nhiệm phải làm theo sự chỉ dẫn của tiền nhiệm”- tiền nhiệm vạch ra đường hướng cho kế nhiệm phải dựa vào đó thực hiện. Tại hội nghị lần thứ12 vừa rồi, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên đọc dự thảo báo cáo chính trị Đại hội 12 của Đảng csVN với 3 vấn đề cốt lõi: 

- Nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội năm 2016 -2020 (công khai). - Chuẩn bị nhân sự Ban Chấp Hành TW khóa 12 (bí mật). 

- Phương hướng bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 14 và bầu cử Hội Đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 – 2021 (chưa thể công bố). 

Về phát triển kinh tế – xã hội, Đảng chủ trương đưa ra công khai “trưng cầu ý dân”. Cũng như những lần trước, không phải cốt để lấy ý kiến đóng góp của dân, mà để gọi là “dân chủ”, tạo chính danh, hợp pháp hóa quyền lãnh đạo của Đảng đối với đất nước và xã hội – “ý Đảng + lòng Dân”. 

Về nhân sự, cứ đến mùa bầu cử, việc phân chia quyền lực được xem là vấn đề chết sống, sau bước cơ cấu nhân sự cho các địa phương, Bộ Chính trị đang lựa chọn người cơ cấu nhân sự Ban Cháp Hành TW: dùng hạng tuổi để tính ai đi, ai ở; chia ghế theo nhóm anh, nhóm tôi; con anh, con tôi..., tranh giành quyền lực sát phạt nhau chí chóe âu cũng là lẽ tất nhiên. Hậu quả là phải dùng tiền thuế của dân chi trả cho những người còn khả năng phải hồi hưu vì quá hạng tuổi.

Tham những trong Đảng không còn là cá biệt, Chủ tịch nước đã nhiều lần hốt hoảng trước những “bầy sâu”. Cũng dễ hiểu, vì sao từ lâu người ta cấu tạo nhân sự lãnh đạo theo “chủ nghĩa lý lịch”, theo “băng nhóm lợi ích”…Thử lấy người đương nhiệm làm trung tâm để xét xem: Có bao giờ họ mạnh tay đối với những sai trái của hậu duệ, và có khi nào họ truy cứu tội lỗi của tiền nhiệm – là dòng tộc với nhau, “tay cắt tay bao nở, ruột cắt ruột sao đành”. 

Thể chế chính trị Độc tài Độc đảng là mẹ đẻ tham nhũng. Tham nhũng quyền lực chỉ là phương tiện để thực hiện mục đích tham nhũng vật chất. Thói thường, tham nhũng quyền lực bắt đầu trước đại hội, tham nhũng vật chất khi đã yên vị sau đại hội. 

Việt Nam đang như cái nhà mục nát. Có ý kiến đề nghị lãnh đạo sửa chữa với dạng trung tu hay đại tu (cải tổ); có ý kiến cho là cột kèo bị mối mọt đụt ruổng, không thể sửa chữa được, yêu cầu lãnh đạo dở bỏ, cất mới (làm cuộc cách mạng triệt để). Dường như lãnh đạo cấp cao còn luyến tiếc cái cũ, chủ trương trung tu để tạm dụng một thời gian nữa. Bằng chứng là, lãnh đạo đang tranh tối tranh sáng cơ cấu con em mình vào ghế quan - chẳng lẽ đưa người thân vào chỗ nguy hiểm ? Việc làm ấy cho thấy lãnh đạo còn quyết giữ thể chế chính trị hiện hữu. 

Trước thềm đại hội 12 của Đảng csVN, nhiều người giục tôi tham gia dự đoán về những người chủ tương lai của những chiêc ghế quan trọng cấp trung ương và địa phương, tôi chỉ đơn giản với họ một câu cho qua chuyện: “Không phải ai, mà thể chế chính trị nào” – “Rau nào sâu nấy”.