Làm thế nào để xóa cơ chế “đảng cử dân bầu” và để đại biểu quốc hội sợ cử tri?

Nguyễn Quang A
Theo Dân quyền

 Dân Quyền:đây là 1 bài tác giả viết cho một báo chính thống, họ ngại quá không dám đăng, chúng tôi xin giới thiệu cùng bạn đọc. 
Bàn về sửa luật Tổ chức Quốc hội, ông Huỳnh Hữu Nghĩa (đại biểu Đà Nẵng) và ông Trần Du Lịch (đại biểu Hồ Chí Minh) nói rất hay: ông Nghĩa đòi xóa cơ chế “Đảng cử dân bầu,” ông lịch muốn đại biểu quốc hội phải sợ cử tri hơn là sợ cấp trên.
Về nguyên tắc các đại biểu quốc hội là ngang nhau, không có đại biểu nào hơn đại biểu nào và như thế không có chuyện ai là cấp trên của ai cả. Ông chủ tịch quốc hội không là cấp trên của mấy ông chủ nhiệm ủy ban, và càng không là cấp trên của bất kỳ ai trong Quốc hội. Như thế vế “sợ cấp trên” của ông Trần Du Lịch phải bị xóa bỏ càng nhanh càng tốt. Để có một quốc hội thật sự của dân, đại diện cho dân thì nhất quyết phải làm như ông Nghĩa và ông Lịch đề xuất. Tuy vậy như thế vẫn chưa đủ.

Nói như trên là ông Nghĩa và ông Lịch thừa nhận rằng các đại biểu quốc hội là người của Đảng CSVN đại diện cho Đảng chứ chưa hẳn là đại diện cho dân. Những người muốn giữ cơ chế “Đảng cử dân bầu” thì lập luận, đảng đại diện cho dân tộc, cho nhân dân, nên đảng cử dân bầu vẫn đại diện cho dân. Điều đó có thể đúng, nhưng chỉ là có thể  mà thôi.

Sao không vất cái có thể ấy đi và trả lại quyền quyết định cho dân. Nếu nói nhà nước của dân, do dân và vì dân, thì nhất quyết phải trả lại cho dân quyền bầu cử và ứng cử và quyền giám sát kiểm phiếu.

Như thế để tránh đảng cử dân bầu, thì phải để người dân được quyền tự do ứng cử. Tự do không có nghĩa là bất cứ ai, muốn ứng cử thế nào thì ứng cử, mà phải có quy định rõ ràng trong luật bầu cử về tiêu chuẩn, thủ tục ứng cử. Các tiêu chuẩn và các thủ tục ấy không được tạo ra bất kể sự phân biệt nào: không được đưa ra vấn đề lý lịch, tôn giáo; không có chuyện “lọc trước” của Mặt trận; không có chuyện “lấy tín nhiệm,” “xem xét trước của nơi làm việc hay tổ dân phố” và những hành động khác có thể tạo ra sự phân biệt. Tiêu chuẩn thường chỉ đơn giản là tuổi từ 25 trở lên và có được chữ ký ủng hộ của thí dụ 5.000 cử tri và không có bất kỳ tiêu chuẩn khác nào.

Ngoài tự do ứng cử còn phải có các hội đồng bầu cử độc lập, trung thực và hoạt động của chúng phải được giám sát một cách chặt chẽ. Vì ứng cử, bầu cử có thể tự do nhưng kiểm phiếu mà bị ai đó hay thế lực nào đó chi phối thì hoàn toàn vô nghĩa. Như thế không có quy định chặt chẽ về hội đồng bầu cử về hoạt động của nó sao cho báo chí, đại diện cử tri và thậm chí quán át viên quốc tế có thể giám sát một cách hiệu quả thì tự do ứng cử và bầu cử cũng vô ích.

Có thể thấy, chỉ có xây dựng một nền dân chủ thực sự, khi quyền tự do ứng cử, bầu cử và có hệ thống hội đồng bầu cử độc lập hoạt động nghiêm minh thì cơ chế “đảng cử dân bầu” mới được khắc phục, thì các đại biểu quốc hội mới thực sự sợ cử tri.

Nếu muốn thực sự phục vụ nhân dân, thì việc sửa đổi luật tổ chức quốc hội, luật bầu cử quốc hội phải được tiến hành nhằm đảm bảo quyền tự do ứng cử, bầu cử của cử tri và có các hội đồng bầu cử độc lập mà hoạt động của chúng phải được báo chí, đại diện cử tri giám sát chặt chẽ.