Dân trí thấp hay quan trí thấp?

Đạo diễn Song Chi

* SONG CHI

Khi cần phải trả lại cho nhân dân bất cứ một quyền gì thuộc về quyền tự do, dân chủ, quyền con người, quyền công dân…mà nhà nước này đã tước đọat suốt hơn 70 năm qua, kể từ quyền tự do ngôn luận, quyền phản biện các chủ trương chính sách của nhà nước, quyền thành lập hội, quyền biểu tình ôn hòa, quyền ra báo tư nhân…cho tới quyền thành lập các đảng phái chính trị, nhà nước VN luôn luôn lấy lý do rằng dân trí VN còn thấp, nếu làm giống như các nước khác thì loạn, rằng VN mình khác v.v…

Nhưng thực tế từ lâu nay cho thấy, thật ra ở VN, dân trí thấp hay quan trí thấp? 

Làm sao thống kê nổi bao nhiêu lần các quan to quan nhỏ cứ mở miệng ra là bị dân chửi vì “dốt”, hoặc nói những điều cũ rích, sáo mòn, bảo thủ, lạc hậu, không ai còn muốn nghe, hoặc nói lấy được, bất chấp logic, bất chấp lẽ phải, bất chấp người dân có tin hay không. Làm sao thống kê nổi biết bao nhiêu điều luật vừa mới ra đời đã bị dân phản đối hoặc phải tự động xếp xó vì tính chất vô lý, không khả thi, không thể thực hiện được. Làm sao thống kê nổi bao nhiêu dự án, chính sách, chủ trương..."lớn” của đảng và nhà nước cộng sản ngay từ khi còn trên giấy đã bị dư luận, các nhà báo, các nhà khoa học, chuyên môn trong ngành ra sức ngăn cản, phản đối vì lợi thì ít mà tác hại thì quá nhiều.

Từ dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên, xây dựng nhà máy lọc dầu Dung Quất, dự án xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, cho thuê rừng đầu nguồn, cho Trung Cộng thuê đất làm ăn dài hạn khắp nơi từ Nam ra Bắc, hay cho Trung Cộng trúng thầu hầu hết các dự án “khủng” ở VN trong nhiều lĩnh vực khác nhau mặc dù thực tế đã chứng minh so với các nhà thầu khác, các nhà thầu Trung Quốc vừa kém hơn về chất lượng công trình, chất lượng sản phẩm, vừa làm ăn kéo dài, số tiền sau đó phía VN phải chi ra thường đội lên gấp nhiều lần so với dự tính ban đầu…Chưa kể các nhà thầu Trung Quốc thường đưa người của họ qua làm việc, kể từ những công việc lao động phổ thông trở đi, nên không tạo công ăn việc làm gì nhiều cho người VN, mà lại còn sinh sống lâu dài trên đất Việt gây ra nhiều chuyện phức tạp v.v…

Kể cả dự án nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh này cũng vậy. Nếu được công khai minh bạch thông tin, hỏi ý kiến các chuyên gia, trí thức ngay từ đầu, tin rằng đa số sẽ phản đối dự án này vì tai tiếng phá hoại môi trường của tập đoàn Formosa, vì hợp đồng có thời hạn 70 năm với giá cho thuê rẻ mạt (tiền thuê đất hơn 96 tỷ đồng VN cho toàn bộ thời gian thuê) với quá nhiều ưu đãi sẽ giết chết nền công nghiêp sản xuất thép của VN và vì việc xây dựng một nhà máy thép sát bờ biển chắc chắn sẽ gây ô nhiễm biển…

Đến khi xảy ra hiện tượng cá chết, ngay lập tức người dân đã chỉa mũi dùi về phíaFormosa nhưng nhà cầm quyền thì phải mất 84 ngày để tuyên bố thủ phạm. Và khi công bố số tiền Formosa đền bù là 500 triệu USD, nhà cầm quyền có vẻ cho đó là một thắng lợi lớn, rằng chúng nó đã chịu xin lỗi, đã chịu thừa nhận và đền bù, một mức đền bù lớn nhất đối với một công ty nước ngoài làm ăn tại VN từ trước đến nay. Nhưng ngược lại, phản ứng của người dân là....lại càng phẫn nộ hơn! Người dân chỉ ra cho nhà nước này thấy rằng đó là một cái giá rẻ mạt so với những thiệt hại về nhiều mặt mà VN phải chịu trong 3 tháng qua và chắc chắn sẽ còn xảy ra trong 70 năm nữa. Rằng giải pháp tốt nhất là tìm cách kiện Formosa ra tòa và nhân đó tống cổ Formosa đi thì may ra vài chục năm sau những tổn hại của biển, hệ sinh thái, san hô, tôm cá…trong mấy tháng qua mới trở lại như cũ.

Như vậy ai sáng suốt hơn? Như vậy là dân trí thấp hay quan trí thấp?

Thật ra cũng chả phải đảng và nhà nước cộng sản VN quá ngu, chỉ có điều vì quá tham nên mới thành ra tối mắt, lú lẫn; và cũng vì chỉ nghĩ tới quyền lợi của đảng và của phe nhóm mà không bao giờ nghĩ tới quyền lợi của đất nước, của dân tộc, nên bất chấp mọi cái hại cho nước cho dân, thế thôi.